موسیقی دنیای بی پایان و سرشار از تنوع و احساس است، گویی که هیچ گاه تمام نمی شود، در تمام ملیت ها و قوم های مختلف، نوعی موسیقی رواج دارد که در برخی مواقع سازی به صورت جهانی معروف شده و برخی دیگر در همان جغرافیا باقی می ماند. اما در حالت کلی سازها به انواع بادی، اکترونیک، کوبه ای، زهی و… تقسیم می شود، ما در این مقاله قصد داریم سازهای کوبه ای و انواع آن را معرفی کنیم.
از این رو اگر قصد انتخاب ساز و خرید ساز دلخواه خود را دارید، بهتر است با مشخصات و انواع ساز آشنا شوید تا بتوانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.
منظور از ساز کوبه ای چیست؟
ابتدایی ترین روش برای برقراری ارتباط بین تمام انسان ها از زمان های قدیم، استفاده از ابزارهای کوبه ای بوده است، آن ها با کوبیدن بر روی اشیا مختلف پیام هایی را با یکدیگر رد و بدل می کردند، امروزه این سازها به صورت ساز کوبه ای شناخته می شود. در حالت کلی ساز کوبه ای به سازهایی می گویند که با سایش، ضربه، حرکت دست و… به صدا درآمده و ریتمی را می نوازد، بعضی از این سازها نیاز به کوک داشته و برخی بدون کوک صدا تولید می کنند،
بد نیست بدانید که این سازها عمری معادل چند هزار سال دارد، تولید ریتم از گذشته و در تمام کارهای ما وجود داشته و همچنان نیز وجود دارد، برای آشنایی با انواع ساز، ما را در ادامه همراهی کنید.
کوک انواع ساز های کوبه ای
هر کوکی که صدایی منحصربه فرد و خاص ایجاد می کند، نیاز به کوک دارد، زیرا در غیر اینصورت صدایی که به گوش می رسد، گوش خراش بوده و هیچ لذتی ندارد. ساز کوبه ای که یکی از متفاوت ترین سازها به حساب می آید، کوکی متفاوت نیز دارد. این آلات موسیقی به دو حالت کوک معین و نامعین کوک می شوند، سازهایی که کوکی معین دارند، شامل درام، زیلوفون، هنگ، ماریمبا و… سازهایی با کوک نامعین عبارتنداز، طبل، دف، دایره زنگی و…
این سازها که در تنوع بسیار زیادی وجود دارند، در هر فرهنگ و ملیتی به صورت متفاوت بوده و متعلق به مردم همان جغرافیا است. در ایران نیز انواع مختلف سازهای ضربه ای وجود دارد، در زیر انواع سازهای ایرانی و خارجی را معرفی کرده ایم.
معرفی سازهای کوبه ای ایرانی
دف
یکی از شناخته شده‌ترین و قدیمی ترین سازهای ضربه ای که در موسیقی سنتی نیز جایگاه مخصوصی دارد، برای ساخت این ساز، از حلقه چوبی استفاده شده است که بر روی آن پوست نازکی کشیده می شود و در داخل آن 40 حلقه فلزی قرار داده شده است. زمانی که این ساز نواخته می شود، حلقه فلزی با صدای زنگ وار، زنگ زیبایی را به نوای ساز داده و شباهت بسیار زیادی با دایره دارد (دف دارای صدای بم تر بوده و اندازه ای بزرگتری نسبت به دایره دارد)
زمانی که می خواهیم دف مناسبی برای خود خریداری کنید، لازم است این نکته را در نظر بگیرید، نوازندگان مبتدی بایستی از سازهای طوقی نازک تر استفاده کنند، زیرا آن ها سبک تر بوده و دستان شما خسته نمی شوند، جنس طوق می تواند پارچه ای، پوست بز و یا چرم پرزدار باشد، دف هایی با پوست طبیعی بز بهترین گزینه و در عین حال گران ترین هستند. در هنگام نواختن به فاصله زنجیرهای کنار طوقی دف و میزان آن دقت کنید، زیرا تاثیر فراوانی در صدای دف دارند.
تمپو
یکی از سازهای کوبه ای که در جنوب کشور رواج داشته و در موسیقی عربی و ترکی جایگاه خاصی دارد، تمپو است. این ساز که پوست صدای یک طرفه دارد، شباهتی به تمپو داشته و جنس آن فلز یا سفال است. به دلیل قیمت مناسبی که دارد، ببهترین گزینه برای افراد مبتدی است.
دهل
سازی که از دو طرف پوسته داشته و بواسطه طنابی به گردن آویخته می‌شود، این ساز توسط دو چوب که یکی باریک به اسم دیراک و دیگری ضخیم تر به نام چنگال است؛ نواخته می‌شود. بد نیست بدانید که در جنوب کشور دهل را توسط دست نیز می‌دوزند.
تمبک
این ساز با نام های مختلف تنبک، تمبک، دمبک، ضرب و… شناخته می‌شود، شکل آن به صورت جامی شکل بوده و نواختن آن به این صورت است که بر روی ران پا قرار می‌گیرد و ضربه روی پوستی که دهانه گشاد دارد، زده شده و صدایی تولید می شود. این ساز هم به عنوان ساز مستقل و هم به عنوان ساز مکمل به کار رفته و در کشورهای عربی، افغانسان و ترکیه نیز کاربرد دارد. درواقع یکی از پرطرفدارترین سازهای خاورمیانه بوده و دهانه ای نازک از جنس سفال یا چوب دارد. بهتر است بدانید که صدای تولید شده توسط آن، پرقدرت است.
در هنگام خرید تنبک باید به مواردی مانند نداشتن ترک خوردگی، چوب مناسب مانند توت و گردو، پوستی با جنس خوب مانند پوست بز، شتر و گوساله توجه داشت.
دایره زنگی
سازی شبیه به دایره و دف، در سایزی کوچک که در اطراف آن صفحه های گرد و فلزی وجود دارد، به این ساز زنگ یا تال گفته می شود و صدای آن به همراه ضربه به پوست ایجاد شده و صدای آن زنگی خاص به همراه دارد.
معرفی سازهای کوبه ای خارجی
درام؛ به عنوان رایج ترین ساز ضربه ای
یکی از معروف ترین سازهای ضربه ای ساز درام کیت آکوستیک است که شامل مجموعه ای بزرگ از طبل ها و سنج ها بوده و بر روی اتصالات و پایه های گوناگونی نصب می شود؛ در زیر اجزای این مجموعه را معرفی خواهیم کرد.
طبل اسنر (Snare)
این طبل در اطراف خود لایه پلاستیکی داشته و در پوسته زیرینش سیم هایی کشیده می شود تا صدایی تیز ایجاد کند، این ساز باعث می شود تا نوازنده حجم و فشار را کنترل کند.
طبل بیس
بزرگ ترین طبلی که به عنوان ضربه نیز می شناسند، بیس نام دارد که روی زمین قرار گرفته و به وسیله پدال و پای نوازنده به صدا درمی آید.
هیت هت
این ساز دو عدد سنج داشته که روی هم قرار گرفته و از داخل به هم وصل می شوند، توجه داشته باشید که از طریق لوله به پدال وصل شده و نوازنده با فشار دادن پدال، سنج ها به یکدیگر برخورد کرده و صدا تولید می شود، توجه داشته باشید که سنج ها به وسیله چوب یا همان درام استیک نیز نواخته می شوند.
سِنج ها
این قسمت آخرین بخش از ساز درام کیت از سازهای کوبه ای است که در بالاترین قسمت قرار گرفته و دارای لبه های نازکی است، هنگام نواختن صدای بسیار بلندی ایجاد کرده و می تواند جایگزین هیت هت برای تولید ضربات نافذ و محکم باشد.
اجزای دیگر
در درام کیت طبل هایی اضافی نیز دیده می شود که شبیه به طبل اسنر هستند، این طبل ها سیم هایی را همانند اسنر ندارند. بد نیست بدانید که درام کیت های کلاسیک دارای دوتم، تم بالا و تم متوسط هستند؛ تم بالا ابعادی کوچک تر داشته و گامی بالا ایجاد می کند. تم متوسط نیز صدایی بیشتر و عمیق تر تولید می کند.
درام کیت الکترونیک
اگر بخواهیم یکی از بهترین ساز های کوبه ای که جایگزینی برای ساز کوبه ای سنتی و درام کیت کلاسیک است را نام ببریم، درام کیت الکترونیک است که با ضربه های وارد شده به طبل یا سنج، سیگنال الکترونیکی ارسال می شود. در این ساز که مزایای بسیار بیشتری نسبت به نوع سنتی دارد، نوازنده توانایی بیشتری در کنترل حجم صدا دارد و به صورت جمع و جورتری عرضه می شود.
کلام آخر
سازهای کوبه ای در انواع مختلفی وجود دارند و همان طور که از اسمشان مشخص است، با زدن ضربه صدا تولید می کنند، در این مقاله پرکاربردترین و معروف ترین سازهای ضربه ای را معرفی کرده ایم، شما می توانید بر اساس علاقه خود گزینه مناسبی را انتخاب کنید و همچنین با مشورت اساتید مجرب آموزشگاه، اقدام به یادگیری کنید. موسسه آوای هیوا انواع سازهای را در محیطی آرام و لذت بخش به شما هنرجویان عزیز آموزش می دهد.