میزان در موسیقی می تواند واژه ای برای سازماندهی و یا آرایش درست نت ها باشد، درواقع موسیقی به عنوان یک هنر شناخته می شود که از قواعدی دقیق و خاص پیروی کرده و به این ترتیب صدای دلخواه تولید می شود. یکی از مهم ترین قواعدی که بایستی به آن توجه شود، فاصله زمانی می باشد که لازم است رعایت شود تا موسیقی دلخواهتان را ایجاد کند.
برخی از افراد میزان را به عنوان ظرفی در نظر می گیرند که تعدادی نت از نظر زمانی در آن قرار گرفته است. در ادامه ما قصد داریم این واژه را به درستی تعریف کرده و انواع میزان را بیان کنیم، بنابراین ما را تا انتها همراهی کنید.
میزان در موسیقی چیست؟
درصورتی که هر قطعه موسیقی از نظر زمان به قسمت های برابری تقسیم شوند، هر کدام از قسمت ها میزان نامیده می شوند و خط قائمی که میزان ها را از هم جدا می کند و بر آن ها عمود می شود، خط میزان نامیده می شود. بد نیست بدانید که به میزان ترازک و یا ترازو نیز می گویند، از این نشانه ها جهت مشخص نمودن تعداد ضرب در هر دوره و تعداد دوره ها استفاده می شود.
اگر بخواهیم میزان موسیقی را به صورت دیگری توضیح دهیم به این شکل خواهد بود که میان هر دو ضربی که به شدت نواخته می شود یک فاصله زمانی وجود خواهد داشت و آن را میزان می گویند.
کسر میزان در موسیقی چیست؟
باتوجه به اسم آن، کسر میزان دو عدد بوده که بر روی یکدیگر نوشته می شود و درباره یک قطعه موسیقی مفاهیمی را می رسانند. این حالت تعیین کننده وزن در قطعه موسیقی یا آهنگ بوده که در کنار کلیدی که در ابتدای میزان نوشته می شود، کسر میزان را نیز مشاهده خواهید کرد. عددی که در مخرج این کسر نوشته می شود نوع ارزش زمانی را مشخص می کند و عددی که در بالا دیده می شود، تعداد را نشان می دهد. درواقع صورت کسر تعداد واحد ضرب در هر میزان را مشخص می کند؛ برای مثال زمانی که در صورت 2 را مشاهده کردید، میزان 2 ضربی خواهید داشت.
همان طور که گفتیم مخرج کسر نت را نشان می دهد، درواقع شکل ضرب را مخرج کسر مشخص می کند؛ به عنوان مثال زمانی که در مخرج عدد 4 را می بینید یعنی نت سایه واحد ضرب می باشد. (۱/۴ گرد) برای تلفظ نیز از پسوند اُم استفاده نمی شود و فقط چهار یک گفته می شود. شاید برایتان سوال باشد که کسر میزان در موسیقی چه کاری را انجام می دهد، این کسر جهت مشخص کردن ضرب های قوی در موسیقی می باشد.
انواع میزان موسیقی
میزان موسیقی دارای انواع مختلفی می باشد و این نوع ها بستگی به ریتم موسیقی دارد، در زیر چهار نوع میزان معرفی کرده ایم:
۱.میزان ساده
زمانی که هر ضرب را بتوان به ۲،۴،۸ و… تقسیم کرد، میزان را ساده گویند و به عبارتی دیگر زمانی که میزان شما امکان تقسیم شدن دو تایی را داشته باشد، میزان را ساده گویند. میزان در موسیقی زمانی که از نوع ساده باشد، کشش هر ضرب به شکل ساده نت همانند سیاه، سفید و چنگ خواهد بود. برای ترکیبی کردن میزان های ساده از یک نقطه در مقابل هر ضرب استفاده می شود تا نت سیاه تبدیل به سیاه نقطه دار شود.
مثال دیگری که می توان بیان کرد، کسر ۴/۲ است که یک میزان دو ضربی بوده و هر ضرب آن برابر یک نت سیاه می باشد. بهتر است بدانید که میزان های ساده را در حالت کلی به صورت میزان ساده دوتایی (دوضربی)، میزان ساده سه تایی (سه ضربی) و میزان ساده چهارتایی (چهار ضربی) در نظر می گیرند.
۲.میزان ترکیبی
در صورتی که هر ضرب میزان به ۳، ۶، ۱۲ قسمت مساوی تقسیم شود و یا به عبارتی دیگر تقسیم هایی سه تایی انجام شود، میزان را ترکیبی می گویند. همان گونه که در قسمت بالا گفته شد، درصورتی که سمت راست هر ضرب میزان ساده یک نقطه اضافه شود، میزان را ترکیبی گویند. در این میزان کشش هر ضرب نت نقطه دار می باشد، برای مثال نت سیاه نقطه دار و نت چنگ نقطه دار.
۳.میزان لنگ
زمانی که میزان در موسیقی از اجتماع دو یا چند میزان و ضرب های نامساوی تشکیل شود، میزان را لنگ گویند. درواقع هر دوره ای از آن مضرب و یا مجموعه ای از 2 و 3 بوده که ضرب های آن را نمی توان مضرب 2 و یا 3 دانست برای مثال میزان ۴/۵ را در نظر بگیرید که ممکن است از میزان ۴/۳ و یک میزان ۴/۲ یا بالعکس ساخته شده است. جهت مشخص کردن این میزان های لنگ کسر میزانی که تجزیه شده و یک نقطه چین را از هم جدا می کنند، این میزان به تقسیم و ضرب های دوتایی، سه تایی، چهارتایی و…. بستگی دارد و با توجه به آن می تواند ساده و یا ترکیبی باشد. به جز اعداد 1، 2 و 3، صورت کسر در میزان های لنگ عدد اول می باشد.
پس بدین ترتیب اگر در صورت کسر 5،7،11 و… قرار بگیرند کسر به طور حتم میزان لنگ خواهد بود. برای ساخت میزان لنگ می توان از روش دیگری نیز استفاده کرد، در این روش تاکید ها یا همان آکسان ها در میزان ساده و ترکیبی جابه جا شده و ریتم لنگ ساخته می شود. برای مثال اگر در کسر میزان 8 درصورتی که آکسان 1، 4 و 7 باشد، ریتم لنگ ساخته می شود. پس با توجه به موارد گفته شده، ساخت میزان لنگ به دو حالت انجام می شود؛ در نوع اول صورت کسر عددهای اول بزرگتر از 3 بوده و در نوع دوم تقسیم نابرابر ها آکسان ها می باشند.
۴.میزان در موسیقی مختلط:
زمانی که میزان های ساده، ترکیبی و لنگ را در هم آمیخته شوند، میزان مختلط ایجاد می شود که این میزان دو حالت دارد، در زیر این دو حالت را بررسی کرده ایم:
الف) میزان مخلوط در ادامه آهنگ
زمانی که تغییری وسط قطعه تویط تغییر کسر میزان انجام می شود.
ب)میزان مخلوط همزمان
زمانی که موسیقی چند بخشی را اجرا می کنید، در برخی مواقع یک و یا چند بخش با تقسیم ساده دوتایی و برخی دیگر با تقسیم سه تایی به صورت همزمان انجام می شود.
خطوط میزان در موسیقی چیست؟
خط میزان تکی: این خط زمانی نوشته می شود که به پایان میزان رسیده باشید. درواقع نواختن در این نقطه انجام می شود و فقط لازم است از آن بگذرید و ادامه دهید، به عبارتی دیگر زمانی که به خط میزان رسیدید، به این معنی است که ظرفی دارید که تعدادی ضرب مشخص را درون خود دارد.
خط میزان دوبل: زمانی که این خط کشیده می شود به این معنی است که به پایان بخشی از آهنگ رسیده اید، در این میزان نیز همانند میزان تکی مکث نمی کنید و نواختن را ادامه می دهید. بد نیست بدانید که آهنگسازهای معروف برای نشان دادن بخشی از آهنگ، از این میزان استفاده می کنند.
خط میزان انتهایی: زمانی که این خط را می بینید، لازم است نواختن را متوقف کنید و آهنگ شما به پایان رسیده است.
نماد تکرار: برای اینکه یک بخش را تکرار کنید نقاطی را در سمت راست نماد قرار کی دهند، توجه داشته باشید که نوع میزان در ابتدا نواختن یک آهنگ مشخص می شود و ارزش زمانی میزان ها در آهنگ برابر می باشد، مگر درحالتی میزان تغییر یابد.
جمع بندی
میزان در موسیقی برای نواختن قطعات ارزشمند بسیار مهم است، این واژه در واقع نشان دهنده فاصله زمانی می باشد و بدون رعایت فاصله های زمانی نمی توانید موسیقی را آنطور که می خواهید بنوازید.
آموزشگاه آوای هیوا با در نظر داشتن تمامی شرایط هنرجویان، اساتیدی مجرب را در نظر گرفته است تا میزان، نت خوانی و نواختن موسیقی مورد علاقه شما را با قیمتی مقرون به صرفه بیاموزید؛ در صورت داشتن هرگونه سوال در مورد نحوه برگزاری کلاس ها می توانید با ما تماس بگیرید.