موسیقی کلاسیک دارای ارزشی بسیار ماندگار بوده و در تمام ملیت ها جزء ماندگارترین نوع موسیقی به حساب می آید، این سبک موسیقی به دوره ای از موسیقی غرب (قبل از دوره رمانتیک) اختصاص داده شده است، ما در این مقاله سعی داریم ویژگی های دوره کلاسیک را به همراه سازهای این سبک بررسی کنیم؛ از این رو برای انتخاب سبک موسیقی مورد علاقه خود می تواند ما را تا انتها همراهی کنید.
تاثیر سبک کلاسیک در شکل گیری موسیقی
واژه کلاسیک به پژوهش و مطالعه در مورد آثار ادبی، تاریخ جوامع و زبان ها و… اشاره دارد؛ اما بهتر است بدانید که کلاسیک از واژه لاتین classis گرفته شده و اشاره ای به شهروندان ثروتمند رومی دارد. درواقع این کلمه به تمام مواردی گفته می شود که در بالاترین طبقه ممکن قرار گرفته است و ارزشی بسیار بالا دارد. این واژه در تمام موارد به عنوان یک منبع برای الهام گرفتن شناخته می شود.
تاریخچه موسیقی کلاسیک
در میان تمام ژانرهای موسیقی، کلاسیک قدیمی ترین و بااصالت ترین گزینه به حساب می آید که هرگز از بین نمی رود و تمام مردم از گوش دادن به این سبک خسته نمی شوند. این موسیقی بخش مهمی از تاریخ و فرهنگ را دربرمی گیرد و باعث ایجاد نقاط عطف و افسانه های متعدد در موسیقی می شود.
بد نیست بدانید که دوره کلاسیک، دوره ای خاص در موسیقی بوده که از قرن هجده و نوزده دربرگرفته شده است. در این قرن ها سبک هایی مانند سونات، سمفونی، اراتوریو و اپرا ظهور پیدا کرده بود که در ایتالیا ژانرها را توسعه دادند و در نتیجه تنوعی بی نظیر در موسیقی کلاسیک ایجاد کردند. این موسیقی در سال های گذشته با ترکیب سنت های موسیقی غرب، سکولار، مذهبی یونان باستان و… حالاتی متفاوت و زیبا ایجاد کرده بود.
کلاسیک‌گرایی موسیقی
موسیقی کلاسیک از سه نوع ترکیب که شامل سونات (موسیقی که برای سازهای مختلف نوشته می شود)، سمفونی (موسیقی که بواسطه ارکستر اجرا می شود) و کنسرت (آهنگسازی که برای ارکستر بواسطه سازهای گوناگون اجرا می شود) تشکیل شده است. این روزها شاهد سبک های مدرن، پاپ و راک با استفاده از ساز کلاسیک بوده ایم، درواقع با استفاده از سازهای معمولی کلاسیک، آهنگ های جدید را ترکیب کرده و ساخته اند.
موسیقی کلاسیک به عنوان سبک شناخته می شود و یا دوره؟
باتوجه به مواردی که در بالا گفته شد، این لغت به معناهای متفاوتی به کار می رود، گاهی به عنوان سبک موسیقی در نظر گرفته می شود و گاهی مترادفی برای موسیقی و هنر است که در قرن های مختلف شامل سبک هایی متنوع بوده است. در برخی مواقع منظور از موسیقی کلاسیک اشاره ای به قرن نوزده می شود و در برخی موارد نیز اشاره به متضادی از دوره رمانتیک دارد. با تمام ابهامی که در مورد این موسیقی وجود دارد، از واژه کلاسیک جهت بیان موسیقی در قرن های گذشته استفاده می شود.
اگر بخواهیم کلاسیک را در تاریخ هنر بررسی کنیم به دوره ای از پیکره سازی، معماری، نقاشی، سبک های رومی و یونانی می رسیم که مربوط به قرن 18 و شروع قرن 19 خواهد بود. در حالت کلی موسیقی کلاسیک اصطلاحی است که به موسیقی ساخته شده در سال 1750 و 1830 اشاره دارد. یک نکته جالب در مورد دوران کلاسیک وجود دارد که آن را تحت عنوان کلاسیک وین نیز می شناسند؛ زیرا شهر وین یکی از شهرهای شلوغی بود که در دوران کلاسیک موسیقیدان ها و هنرمندان زیادی در آن حضور داشتند. از جمله هنرمندان این دوره می‌توان به هایدن، بتهوون، گلوک، سالیری، موتزارت و شوبرت اشاره داشت.
آلات موسیقی دوران کلاسیک
در طی جهش هایی که در این دوران و توسعه آلات موسیقی صورت گرفت؛ پیانو رایج ترین ساز کلاویه ای جایگزین هارپسیکورد شد و در اواخر این دوران سبک های موسیقی دچار تغییرهای بسیار زیادی شدند و بتهوون در دوران جدید شروع به ساخت موسیقی های نوآورانه و خلاق تر کرد و درواقع موسیقی کلاسیک را دگرگون کرد.
ویژگی های موسیقی کلاسیک
دوره ای که موسیقی کلاسیک رواج داشت، حدود 100 سال به طول انجامید (برخی از جنبه های آن تا اواسط قرن نوزدهم نیز ادامه داشت)، از مهم ترین فرم های این دوره می توان به کوارتت زهی، سونات سه‌گانه، کنسرتوهای سولو، اپرا، سمفونی و… اشاره کرد که همه این موارد با وجود تفاوت هایی که دارند از ویژگی های مشترکی نیز تبعیت می کنند، این ویژگی ها عبارتنداز:
سادگی: همان طور که گفته شد، قبل از موسیقی کلاسیک دوره ای به اسم دوره باروک حکم فرما بود، کلاسیک در مقایسه با باروک تاکید بسیار زیادی بر سادگی، ملودی های تک خطی و آهنگ های ملایم داشت؛ این در حالی است که موسیقی باروک بسیار پیچیده بوده و تزئینات بسیار زیادی را دربرمی گرفت. باتوجه به سادگی کلاسیک و ملودی های جدید و ساده آن، افراد بسیار زیادی به صورت همزمان می توانستند اقدام به همنوازی کنند.
کلاسیک گرایی: در نیمه اول قرن 18 شاهد جنبشی با نام کلاسیک در فرهنگ عامه اروپا بودیم و افرادی که از این جنبش پیروی کرده بودند، علاقه فراوانی به دوران کلاسیک باستان یونان قرن 5 و 6 داشته اند؛ از این رو فرم های موسیقی که در زمان کلاسیک وجود داشت از قدرت، جنبش، سادگی و نظم خاصی تشکیل شده و با احترام به یونان و عشق به آن، هماهنگ شده بود.
دسترسی: در زمان گذشته و قبل از رواج موسیقی کلاسیک، اکثر موسیقیدان ها و سازهای موسیقی در دربار اشراف وجود داشت، اما زمانی که دوره کلاسیک رواج پیدا کرد و کنسرت های عمومی شروع به برگزار شدن در سراسر اروپا شد، تمام اعضای علاقه مند به موسیقی توانستند به این سبک دسترسی داشته باشند و همین موضوع نیز باعث محبوبیت هر چه بیشتر این سبک شد؛ درواقع سبک باروک که قبل از کلاسیک رواج داشت منحصرا برای اشراف زاده ها نواخته می شد و افراد عادی از شنیدن صدای آن محروم بودند، اما کلاسیک با تولد خود به عنوان سازی در دسترس بوده و توانست برابری در تمام قشرها را ایجاد کند.
سازهای مورد استفاده در موسیقی دوره کلاسیک
در این دوره پیانو نسبت به سایر سبک ها پیشی گرفت و توانست مورد توجه همه افراد قرار گیرد، همچنین در این دوره کلارینت نیز بسیار اهمیت یافت و بهترین آثاری که از هنرمندان محبوب مانند موتزارت می بینیم، با ساز کلارینت ساخته شده است. سازهایی مانند فلوت و فاگوت را نیز در این دوره به فراوانی می توان یافت، برخی دیگر از سازهای معروف این دوره عبارتنداز: ویولن، کنترباس، باسون، شیپور فرانسوی، چلو، ویولا، تیمپان، ترومپت، ابوا، ترومبون.
ژانرها و فرم های دوره کلاسیک
ژانرهای بسیار زیادی که در دوره کلاسیک دیده می شوند، جدید نبوده و نمونه هایی از سونات، کنسرتو و اپرا نیز در آن نوع موسیقی دیده می شود که ریشه در دوره باروک دارند و در زمان کلاسیک توسعه پیدا کردند، البته توجه داشته باشید که ژانرهایی مانند فوگ، پرلود، توکاتا و… منسوخ شدند و جای خود را به کوارت زهی و سمفونی دادند. در زیر ژانرهای این دوره را بررسی کرده ایم:
فرم سونات: اگر آثار ارزشمند دوران کلاسیک را بررسی کنید، خواهید دید که قالب فرم سونات دارند، این اصطلاح به معنی فرم یک موومان بوده و از سه بخش تشکیل می شود؛ بخش ارایه تم ها، بسط و گسترش و ارایه ی مجدد تم ها که بعد از این سه بخش، بخش پایانی «کودا» دیده می شود.
تم و واریاسیون: در این تم ایده اصلی موسیقی تکرار شده و هر بار دچار تغییراتی می شود که این تغییرات در ریتم، هارمونی، رنگ صوتی برای هر واریاسیون، ملودی و… مورد استفاده قرار می گیرد.
نوئه و تریو: این فرم را که با نام منوئه نیز می شناسیم دارای تمپوی سه تایی بوده و از رقص سرچشمه می گیرد؛ توجه داشته باشید که موومانی فرم منوئه شنیدن است و برای رقص مورد استفاده قرار نمی گیرد.
روندو: این فرم در آثاری به کار می رود که چندین موومان دارند و در واقع موومان های پایانه استفاده می شود. بهتر است بدانید که در این فرم جمله تم ارائه می شود و با جملات دیگر به حالتی متناوب مورد اجرا قرار می گیرد.
سمفونی: این حالت دارای 4 موومان بوده و تضادهایی را در تمپو و حالت دارد. اگر بخواهیم موومان های سمفونی را به ترتیب بیان کنیم به شکل، موومان تند، کند، آهسته و رقص گونه و در نهایت تند با حالتی درخشان خواهد بود.
کنسرتو: این حالت سه موومان دارد و جهت تکنوازی و ارکستری به کار می رود، این سه موومان عبارتنداز: تند، کند و تند.
اپرا بوفا: در این اثر کامل 6 بازیگر وجود دارد و داستان عادی را بازی می کنند، در واقع تمام گونه های اپرای کمدی در این حالت به کار رفته است.
کلام آخر
موسیقی کلاسیک که به عنوان یک موسیقی اصیل از قرن 18 و اولایل نوزده به یادگار مانده است، توسط سازهای محبوبی مانند پیانو، ویولن، فلوت و… نواخته می شود. پیانو یکی از محبوب ترین سازها در طول تاریخ بوده که به عنوان در دسترس ترین ساز به حساب آمده و تمام افراد اعم از اشراف و غیر اشراف، توانسته اند از آغاز دوره کلاسیک موسیقی را گوش دهند؛ از این رو دوره کلاسیک محبوب ترین دوره موسیقی به حساب می آید.
حال برای یادگیری موسیقی دوره کلاسیک با ساز های محبوب می توانید به آموزشگاه آوای هیوا مراجعه کنید و از این سبک بی نهایت جذاب و اصیل بهره ببرید.