انواع سازهای کوبه ای و اهمیت یادگیری آنها حد و مرز نمی شناسد و یادگیری آن در هر سنی خالی از فایده نیست. امروزه با روی کار آمدن انواع بهترین آموزشگاه های موسیقی، یادگیری موسیقی هیچگاه دیر نیست. آموزشگاه موسیقی هیوا با فعالیت در این حوزه شما را در انتخاب آگاهانه موسیقی مورد علاقه خود هدایت می کند. یکی از بهترین بخش های موسیقی که نباید از یادگیری آن غافل شوید سازهای کوبه ای است. در این مقاله شما را راهنمایی می کنیم تا بهتر بتوانید سبک ساز مورد علاقه خود را انتخاب کنید البته می توانید از اساتید ما در این حوزه کمک بگیرید.
نحوه یادگیری سازهای کوبه ای
انواع مختلف سازهای کوبه ای با ایجاد صداهای خاص از طریق ضربه زدن نواخته می شود. در حقیقت ،سازهای کوبه ای به آلات موسیقی اطلاق می شود که با ضربه به ساز مورد نظر به صدا در می آیند.موادی که در ساخت سازهای کوبه ای مورد استفاده قرار می گیرد شامل فلز ، چوب یا پلاستیک می باشد.
ساز های کوبه ای به چند دسته براساس شرایط فرهنگی، عقلیمی و جغرافیایی تقسیم بندی می شوند. هر منطقه ساز متفاوتی نیز دارد. مثلا سازهای کوبه ای در مناطق مختلف ایران(مثلا در لرستان یک سبک و در کردستان یک مدل دیگر نواخته می شود) و با کشورهای دیگر متفاوت است. در واقع این محلیت ها سبک های کوبه ای خاصی را به وجود آورده است.حتی این اتفاق در ساز های غیر ایرانی مثلا موسیقی پاپ و راک نیز با توجه به قواعد خاص خودشان نواخته می شود.
یادگیری سازهای کوبه ای نسبت به ساز های دیگر یادگیری راحت و سریع تری دارد. از آنجا که که موسیقی مثل یک رشته تحصیلی نوعی علم است باید در محیط آموزشی فرا گرفته شود. در برخی از آموزشگاه ها مانند آموزشگاه موسیقی صادقیه و آموزشگاه غرب تهران در ابتدا سطح و سبکی که علاقمند هستید مشخص می شود سپس با فراگرفتن اصول ساز زدن 49 درصد راه تا نوازنده شدن را طی خواهید کرد. تمامی مدرسین آموزشگاه موسیقی، در همه سبک های سازهای کوبه ای تدریسی ویژه برای شما رقم می زنند.
انواع سازهای کوبه ای و اهمیت یادگیری آنها
وقتی صحبت از سازهای کوبه ای به میان می آید ، اکثر مردم اولین چیزی که به ذهن شان خطور می کند نواختن طبل است. با این حال ، انواع مختلفی از سازهای کوبه ای در نقاط مختلف جهان وجود دارد. نمونه هایی از سازهای کوبه ای عبارتند از: تنبک ، تنبور ، دف، تنبک، کاخن، داربوکا و پرکاشن ایرانی است.برخی از بهترین سازهای کوبه ای:
زایلوفون
زیلوفون به دلیل استفاده مکرر در برنامه‌های موسیقی کودکان، یکی از شماخته شده ترین سازهای کوبه ای است .این ساز از میله‌های فلزی ساخته شده است، که قسمت اصلی تولید صدا به حساب می‌آید.
تمبک
این ساز که با نام های مختلف دیگر نیز شناخته می شود ، یک طبل جام مانند است که می توان به صورت مورب از بدن آویزان کرد و با استفاده از انگشتان یا کف دست به راحتی نواخت.
تمبک یک ساز کوبه ای که بخش مهمی از موسیقی سنتی ایران است .صدای تمبک از طریق ضربه زدن متوالی و ماهرانه به پوست طبل با استفاده از انگشتان هر دو دست ایجاد می شود. تکنیک های متنوعی در ساز تمبک موجود است و این باعث شده است که این ساز همه کاره و از نظر صوتی متنوع باشد.
دف
ابزار دف یکی از کهن ترین و بزرگترین ساز کوبه ای طبل مانند با قاب چوبی و حلقه های فلزی متعدد و غشای پوست بز است است که در ایران و کشورهای همسایه بسیار محبوب می باشد.ساز دف ایرانی دارای چهار تکنیک اصلی است که با استفاده از آنها ، انواع ریتم ها و صداهای مختلف را تولید کرد.این ساز ایرانی از قدیم در سنت ها و مناسک عرفانی صوفی و درویش استفاده می شده است.
هنگ درام (HandPan)
handpan یکی از سازهای دست ساز جدید از جنس آهن و شبیه بشقاب پرنده می باشد. این ساز با صدای خاص خود تا به حال طرفداران زیادی میان هنرمندان پیدا کرده است و در ایران نیز تدرس می شود ،برای حرفه ای شدن در این ساز نیاز به آموزشگاه و استاد ساز دارید.
دایره
دایره یک ساز طبل مانند کلاسیک است که توسط ایرانیان و دیگر کشورهای آسیای مرکزی استفاده می شود. این ساز عمدتا از منطقه آمریکای لاتین و قبیله آفریقا برگرفته شده است.
داربوکا
داربوکا ، به عنوان دومبک (یا تومبک) شناخته می شود ،داربوکا رهبر سازهای کوبه ای در خاورمیانه محسوب می شود. ریشه داربوکا در موسیقی شرقی با ریتم های متمایز کاملاً رایج است. با این حال ، در سال های اخیر ، داربوکا راه خود را به موسیقی غربی باز کرده است.
داربوکا از خاک رس یا چوب و پوست بز و بندهای چرمی ساخته شده است.این واقعیت که داربوکا طبل تک سر است ، آن را از سایر خانواده آلات موسیقی متمایز می کند. از آنجایی که این ساز سابقه طولانی در استفاده از موسیقی برای رقص شکم در خاورمیانه دارد ، از آن به عنوان طبل رقص شکم نیز یاد می شود.از آنجا که انواع داربوکا در دسترس هستند ، ممکن است انتخاب یکی از بین بازی های بسیار آسان نباشد. با این حال ، کسانی که در مورد ساز می دانند یا علاقه مند به نواختن این ساز هستند ، می دانند کدام برای آنها مناسب است. برخی از انواع رایج شامل داربوکای مصری ، داربوکای ترکی ، داربوکای شرقی و داربوکای عربی است.
دمام
ساز کوبه ای دمام بیش از 4000 سال پیش از آفریقا و هندی وجود داشته و بعد از آن به دلیل مهاجرت برخی مردم افریقا به بوشهر وارد ایران شد و یکی از سازهای مورد قبول عامه مردم شد.دمام بدنه ی استوانه ای نسبتاً بلند دارد و نوازنده برای نواختن دمام با چوب آن به همراه ضربات دست می نوازد.
دهل
دهل به صورت طبلی بزرگ است که با پوست گاو پوشانده شده و یکی از سازهای کوبه ای قدیمی ایرانی به شمار می آید. دهل در مناطق روستایی بیشتر در مراسم شادی به ویژه عروسی ها و مسابقات کشتی برای ایجاد هیجان بیشتر سروده می شود.
دهل در موسیقی سنتی ایران به صورت ایستاده همراه با ساز سرنا نواخته می شود.هم اکنون،بسیاری از نوازندگان محلی در مناطق مختلف ایران از جمله سیستان در نواختن این ساز کوبه ای تبحر کافی دارند.
کاخن
کاخن یکی از قدیمی ترین سازهای کوبه ای است که پیدایش آن در اسپانیا بوده است. این ساز به دلیل ابعاد و حجم کوچک حمل و نقل آسانی دارد .
نواختن کاخن صدای بسیار دلنشینی دارد و به دلیل یادگیری آسان طرفداران زیادی پیدا کرده است.کاخن مکعبی شکل و از ورق‌های چوبی ساخته شده است و نوازنده با نشستن بر روی آن با ضربات انگشتان دست آهنگ تولید می کند.البته دسته دیگری از انواع کاخن ها هستند که از فنر یا سیم گیتار تشکیل میشوند و قابلیت کوک شدن همانند گیتار برای تنظیم و نواختن صدا را دارد.
سنج
سنج نوع ساز کوبه ای که به شکل دو صفحه گرد است در اثر برخورد باهم صدا ایجاد می کنند.سنج ها بیشتر در ارکستر و گروه های راهپیمایی برای کنترل ریتم در موسیقی استفاده می‌شود.
تنبور
نواختن تنبور اغلب با استفاده از دست و با انگشت وسط یا شست از طریق ضربه زدن به ساز انجام می شود. تنبور اغلب بدون موسیقی نت نواخته می شود و شامل ریتم های ساده با الگوی ثابت که یادگیری آن بسیار آسان است. در کل تنبور هنوز نسبت به سایر سازهای کوبه ای سطح نواختن نسبتاً ساده ای دارد.
تیمپانی
تیمپانی یک ساز کوبه ای که از مجموعه‌ای چهار یا پنج طبل معمولی با اندازه های مختلف تشکیل شده است و از جنس فلز مس می باشد که رویی پوستی دارد.تیمپانی اغلب در موسیقی کلاسیک ، راک و جاز استفاده می شود و خواندن موسیقی مورد نیاز است.
کسب مهارت در تیمپانی به تمرین زیادی نیاز دارد. یادگیری نحوه تنظیم صحیح تیمپانی در ابتدا یک مهارت چالش برانگیز است و نوازنده باید نحوه کار الفبای موسیقی و اکتاوها را بداند.
جیمبه
جیمبه (djembe) مشابه طبل است که بین زانوها نگه داشته می شود و با دست بر روی ان نواخته می شود. این نوع ساز اغلب در موسیقی سنتی آفریقایی نواخته می شود و در درجه اول یک ساز گروهی است و برای آواز و کف زدن و تشویق شرکت کنندگان در مراسم شادی کاربرد دارد. امروزه نیز در موسیقی پاپ جهان استفاده می شود. یادگیری djembe در ابتدا آسان است و با دانستن سه تکنیک اصلی به راحتی می توانید آن را بنوازید.
کونگا
کونگا یا بونگو نوعی طبل دستی هستند که با یک یا سه انگشت نواخته می شوند .کنگا و بونگو در درجه اول در موسیقی لاتین و جاز استفاده می شوند.
یادگیری کنگا و بونگو نسبتاً آسان است و با صدای مناسب بازی می کنند. آزمایش کاملاً طبیعی است و چند تکنیک خاص برای تسلط بر آن وجود دارد و صداها بر اساس نحوه برخورد دست یا انگشتان به طبل تولید می شوند.
نقاره‌ی نقاره‌خانه
نقاره نوازی ایران که در عصر حاضر، در ایران و آستان قدس رضوی تاریخ چند صد ساله دارد و در دو نوبت به صدا درمی‌آید. علاوه بر این در رویدادهایی مانند سال نو نیز این نقاره‌ها توسط نوازندگان نواخته میشوند.
در ایران پس از اسلام، آیین نقاره نوازی به مانند اعضای کنسرت موسیقی در محافل جشن و سرور سروده می شد و این رسم قدیمی نام و یاد ادبیات و واژگان این آیین را زنده نگه داشته است.
دکر
دکر یا دهلک ، ساختاری مشابه با دهل دارد با این تفاوت که استوانه‌ی بدنه‌ی دهلک دارای برآمدگی است. دکر به‌وسیله‌ی دست نواخته می‌شود و سازی محبوب در سراسر خطه‌ی بلوچستان است. نوای دهلک را می توانید در عروسی‌ها و ترانه‌های بلوچی جویا شوید.
در آخر در ارتباط با انواع سازهای کوبه ای و اهمیت یادگیری آنها باید گفت،خانواده سازهای کوبه ای دارای طیف گسترده ای از سازها برای نواختن است. در حالی که بسیاری از نوازنده های سازهای کوبه ای سازهای متعددی را می آموزند ، برای شروع یادگیری باید یکی را انتخاب کنید.
منبع: groovewiz و newpercussionist